Kỹ năng sử dụng cấu trúc rút gọn mệnh đề quan hệ là một phần quan trọng trong các bài thi tiếng Anh, đặc biệt ở bậc THPT, IELTS và TOEIC. Nắm vững cách làm bài tập trắc nghiệm rút gọn mệnh đề quan hệ không chỉ giúp học sinh cải thiện điểm số mà còn nâng cao khả năng viết và đọc hiểu. Trong bài viết này, hãy cùng khám phá các quy tắc ngữ pháp, mẹo làm bài nhanh và loạt bài tập điển hình có đáp án để bạn luyện tập hiệu quả.
Rút gọn mệnh đề quan hệ là gì?
Mệnh đề quan hệ (relative clause) dùng để bổ nghĩa cho danh từ đứng trước bằng cách cung cấp thêm thông tin. Trong nhiều trường hợp, mệnh đề quan hệ có thể được rút gọn để câu văn ngắn gọn và linh hoạt hơn.
Ví dụ:
- The boy who is sitting next to me is my cousin.
→ The boy sitting next to me is my cousin.
Cách rút gọn giúp câu văn mạch lạc hơn và tránh lặp từ, rất hữu ích trong phần viết và thi trắc nghiệm.
Khi nào có thể rút gọn mệnh đề quan hệ?
Bạn chỉ có thể rút gọn mệnh đề quan hệ khi:
- Mệnh đề là mệnh đề quan hệ rút gọn, tức không bắt buộc phải rõ đại từ quan hệ như who, which, that
- Chủ ngữ của mệnh đề quan hệ trùng với danh từ đứng trước
- Mệnh đề không chứa động từ khuyết thiếu hay mệnh đề có thì phức tạp
“Rút gọn mệnh đề quan hệ là kỹ năng học sinh cần nắm chắc nếu muốn đạt trên 8 điểm môn tiếng Anh THPT.”
— Nguyễn Thị Thu Huyền, giáo viên luyện thi cấp III tại TP. Hồ Chí Minh
Các hình thức rút gọn phổ biến
1. Dùng V-ing (hiện tại phân từ)
Áp dụng khi mệnh đề ở dạng chủ động.
- The man who teaches English is my uncle.
→ The man teaching English is my uncle.
2. Dùng V3/ed (quá khứ phân từ)
Áp dụng khi mệnh đề ở dạng bị động.
- The documents that were printed yesterday are on the table.
→ The documents printed yesterday are on the table.
3. Dùng “to V”
Trong trường hợp chỉ mục đích hoặc hành động hiếm.
- He was the first person who reached the summit.
→ He was the first person to reach the summit.
Cấu trúc bài tập trắc nghiệm thường gặp
Dưới đây là các dạng câu hỏi phổ biến trong đề thi:
- Xác định câu rút gọn đúng
- Lựa chọn phương án rút gọn tương đương với câu gốc
- Chọn cấu trúc phù hợp với ngữ cảnh
Ví dụ minh họa:
Choose the correct reduced relative clause:
The girl who studies in room A is absent today.
A. The girl studying in room A is absent today.
B. The girl study in room A is absent today.
C. The girl studied in room A is absent today.
✅ Đáp án đúng: A
Bài tập rút gọn mệnh đề quan hệ trong đề thi tiếng Anh THPT
Cách học và luyện bài tập trắc nghiệm rút gọn mệnh đề quan hệ hiệu quả
1. Ghi nhớ bảng quy tắc rút gọn
| Dạng câu gốc | Cách rút gọn | Ví dụ gốc | Câu rút gọn |
|---|---|---|---|
| Chủ động | V-ing | The man who speaks is my father. | The man speaking is my father. |
| Bị động | V3/ed | The cake which was made by her is delicious. | The cake made by her is delicious. |
| Chỉ mục đích | To V | She is the first woman who climbed the mountain. | She is the first woman to climb the mountain. |
2. Chia dạng bài tập thành cấp độ
- Dễ: Chuyển câu có mệnh đề quan hệ đơn sang dạng rút gọn
- Trung bình: Xác định lỗi sai trong câu sử dụng cấu trúc rút gọn
- Khó: Lồng ghép cấu rút gọn vào đoạn văn, phối hợp với thì và câu điều kiện
“Việc luyện tập bài tập theo cấp độ tăng dần giúp học sinh không bị ngợp và nâng cao độ chính xác từng ngày.”
— David Nguyen, chuyên gia ngữ pháp TOEIC tại Trung tâm Tiếng Anh PowerUp
3. Làm quen với các mẹo cực nhanh
- Tìm động từ chính trong mệnh đề quan hệ trước: Nếu chủ động, chọn V-ing; bị động, chọn V3/ed
- Nếu có “the first/only/last”, ưu tiên dùng “to V”
- Không chọn cấu trúc sai nguyên tắc ngữ pháp, ví dụ: không chia động từ nguyên dạng
4. Luyện tập qua đề thi thật
Học sinh nên thực hành với các đề thi THPT Quốc gia, đề IELTS Reading Part 2 hoặc TOEIC Reading Part 5 để thấy dạng câu rút gọn xuất hiện dày đặc đến mức nào.
Dạng bài trắc nghiệm rút gọn mệnh đề quan hệ trong đề minh họa
Bài tập thực hành có đáp án
Bài 1: Chọn câu rút gọn đúng
-
The man who is talking to Lily is our new teacher.
→ __
A. The man talking to Lily is our new teacher.
B. The man to talk to Lily is our new teacher.
C. The man talked to Lily is our new teacher.
✅ Đáp án: A -
The book which was written by George is a bestseller.
→ __
A. The book being written by George…
B. The book to write by George…
C. The book written by George…
✅ Đáp án: C
Bài 2: Sửa lỗi sai trong câu rút gọn
-
The people living in the next apartment is very noisy.
→ Sửa: The people living in the next apartment are very noisy. -
The documents to submitted yesterday are missing.
→ Sửa: The documents submitted yesterday are missing.
Những lỗi thường gặp khi làm bài tập trắc nghiệm rút gọn mệnh đề quan hệ
Dưới đây là những lỗi phổ biến và cách khắc phục:
- Lỗi số ít – số nhiều: Chủ ngữ và động từ sau khi rút gọn cần phù hợp
- Lỗi thì: Không xác định được mệnh đề là chủ động hay bị động
- Lỗi dùng sai dạng rút gọn: Dùng “to V” thay vì “V-ing”, hoặc ngược lại
- Nhầm mệnh đề quan hệ với mệnh đề danh ngữ: Dễ gây sai về mặt ngữ pháp
“Thường học sinh nhầm giữa rút gọn mệnh đề chủ động và bị động. Hãy tập viết được nhiều ví dụ thì mới phân biệt được.”
— Nguyễn Văn Khánh, giảng viên Đại học Ngoại ngữ – Đại học Quốc gia Hà Nội
Kết luận
Nắm chắc cách làm bài tập trắc nghiệm rút gọn mệnh đề quan hệ sẽ giúp bạn tự tin hơn trong kỳ thi tiếng Anh. Từ việc hiểu quy tắc, tránh những lỗi thường gặp cho đến việc luyện đề đều đặn, quá trình này đòi hỏi sự kiên trì và hiểu sâu bản chất ngữ pháp. Hãy biến bài tập rút gọn thành phần thú vị trong hành trình học tiếng Anh của bạn!
Câu hỏi thường gặp (FAQ)
Rút gọn mệnh đề quan hệ dùng trong phần nào của bài thi?
Chủ đề này xuất hiện trong phần Ngữ pháp – Trắc nghiệm của đề thi THPT, TOEIC Part 5, IELTS hoặc đề kiểm tra học kỳ.
Có cách nào học rút gọn mệnh đề quan hệ nhanh hơn không?
Bạn nên học theo sơ đồ tư duy, luyện qua flashcards, và đặc biệt là viết lại câu thường xuyên để ghi nhớ lâu hơn.
Chỉ có “who” và “which” mới rút gọn được mệnh đề quan hệ phải không?
Không, bạn có thể rút gọn được cả “that”, thậm chí là không có đại từ quan hệ nhưng vẫn đủ nghĩa nếu nắm rõ quy tắc.
Làm gì khi không chắc chắn có nên rút gọn mệnh đề quan hệ?
Trong cấu trúc viết học thuật, nếu không chắc chắn bạn nên để nguyên mệnh đề để tránh sai sót, sau đó kiểm tra lại rút gọn kỹ hơn.
